Najnowsze dane Ministerstwa Finansów pokazują gwałtowny wzrost deficytu budżetowego

Dochody budżetu wyniosły 261 042,6 mln zł, a wydatki: 314 154,2 mln zł. Przypomnijmy: po kwietniu 2024 r. wynosił 39,9 mld zł. Stanowiło to 21,7 proc. kwoty deficytu zaplanowanej na cały rok.

W okresie styczeń – maj 2024 r. dochody wyniosły ok. 261,0 mld zł i były wyższe o ok. 44,7 mld zł (tj. 20,7 proc.) w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego (216,4 mld zł, tj. 36 proc. planu).

Dochody podatkowe budżetu państwa wyniosły 236,1 mld zł i były wyższe w stosunku do wykonania w okresie styczeń – maj 2023 r. o ok. 46,3 mld zł (tj. 24,4 proc.), w tym:

• dochody z podatku VAT wyniosły 122,1 mld zł i były wyższe o ok. 19,5 mld zł (tj. 19,0 proc.) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – maj 2023 r.
• dochody z podatku akcyzowego wyniosły 34,7 mld zł i były wyższe o ok. 2,2 mld zł (tj. 6,7 proc.) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – maj 2023 r.
• dochody z podatku PIT wyniosły 33,0 mld zł i były wyższe o ok. 9,7 mld zł (tj. 41,4 proc.) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – maj 2023 r.
• dochody z podatku CIT wyniosły 38,3 mld zł i były wyższe o ok. 14,7 mld zł (tj. 62,0 proc.) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – maj 2023 r.

Na niższe wykonanie dochodów niepodatkowych w okresie styczeń – maj 2024 w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku wpływają przede wszystkim niższe wpłaty z aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych – podało MF.

Po stosunkowo słabym, w porównaniu do poprzedniego roku wykonaniu VAT w kwietniu, które było spowodowane m.in. czynnikami jednorazowymi występującymi w 2023 r., dynamika VAT w maju jest na wyższym poziomie – informuje resort finansów.

Wykonanie dochodów w maju br. częściowo jest związane z poprawą dynamiki nominalnej produkcji przemysłowej. W kwietniu br. nadal pozostawała ona ujemna (-1,3 proc. r/r), jednak sytuacja uległa znaczącej poprawie w stosunku do marca br., kiedy to nominalna wartość produkcji przemysłowej spadła aż o 14,6 proc. r/r.

Wielkość produkcji przemysłowej warunkuje sytuację podatników i wpływa w krótkim okresie na wysokość dochodów zarówno z VAT, jak i z CIT – tłumaczy Ministerstwo Finansów.

W przypadku wykonania należy pamiętać, że dane za maj są nieporównywalne z poprzednim rokiem – czytamy w komunikacie resortu finansów opublikowanym w poniedziałek.

W bieżącym roku termin rozliczenia rocznego za 2023 r. przypadał na 2 kwietnia, przez co tegoroczne wykonanie dochodów za okres styczeń-maj uwzględnia rozliczenie roczne, którego termin w poprzednim roku przypadał na koniec czerwca.

W bieżącym roku, z uwagi na wcześniejszy termin rozliczenia rocznego, na dynamikę dochodów z CIT w porównaniu z poprzednim rokiem wpłynęły również dokonywane przez KAS w innych terminach niż w roku poprzednim zwroty dla podatników CIT wynikające z zeznań rocznych – wyjaśnia MF.

Na wyższe niż przed rokiem wykonanie dochodów budżetu państwa z PIT wpłynęły przede wszystkim niższe zwroty podatku na skali podatkowej w związku z rozliczeniem rocznym. Wynikają one z faktu, że zeszłoroczne zwroty były wyjątkowo wysokie w wyniku wprowadzenia w połowie 2022 r. reformy „Niskie Podatki”.

W związku z tym zwroty na rozliczeniu rocznym w 2023 r. uwzględniały efekt odprowadzania wyższych zaliczek przez pierwszą połowę 2022 r. niż w związku z całym rokiem. W tym roku efekt wysokich zwrotów nie wystąpił – tłumaczy resort kierowany przez Andrzeja Domańskiego.

Wykonanie wydatków budżetu państwa w okresie styczeń – maj 2024 r. wyniosło ok. 314,1 mld zł tj. 36,3 proc. planu, jednocześnie było wyższe o ok. 76,9 mld zł (tj. o 32,4 proc.) w stosunku do tego samego okresu roku 2023 r. (237,2 mld zł, tj. 34,2 proc. planu).

W okresie styczeń – maj 2024 r. najwyższe wydatki odnotowano w następujących częściach budżetu państwa:

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w wysokości 65,9 mld zł tj. 36,5 proc. planu,
• Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego – w wysokości 59,4 mld zł tj. 50,3 proc. planu,
• Obrona Narodowa – w wysokości 33,2 mld zł tj. 28,3 proc. planu,
• Obsługa długu Skarbu Państwa – w wysokości 24,6 mld zł tj. 36,9 proc. planu,
• Budżety Wojewodów – w wysokości 22,3 mld zł tj. 46,8 proc. planu,
• Sprawy wewnętrzne – w wysokości 17,3 mld zł tj. 39,9 proc. planu,
• Środki własne UE- w wysokości 13,6 mld zł tj. 39,4 proc. planu.

Szkolnictwo wyższe i nauka – w wysokości 12,7 mld zł tj. 40,3 proc. planu,

Porównując wykonanie wydatków w okresie styczeń – maj 2024 z okresem styczeń – maj 2023, wyższe wykonanie odnotowano m.in. w części „Zakład Ubezpieczeń Społecznych” (więcej o ok. 29,4 mld zł), co związane było z realizacją programu „Rodzina 800+” (od 1 stycznia 2024, wysokość świadczenia wychowawczego wzrosła z 500 zł do 800 zł).

Natomiast w zakresie dotacji przekazanej do FUS na wypłatę świadczeń gwarantowanych przez państwo wykonanie wyniosło 17,6 mld zł i było wyższe od wykonania po pięciu miesiącach 2023 o 3,0 mld zł tj. o ok. 20,8 proc..

W kwietniu zostało wypłacone z budżetu ZUS, dodatkowe roczne świadczenie pieniężne tzw. trzynasta emerytura, która w ubiegłym roku finansowana była z Funduszu Solidarnościowego – czytamy w komunikacie MF.

W części „Obrona narodowa” wykonanie było wyższe o 3,4 mld zł, co wynika z zakupu sprzętu i uzbrojenia wojskowego.