Rzadki egzemplarz miecza odkryty przez pracownika Muzeum Wojska w Białymstoku znajduje się w kolekcji muzealnej

W piątek, już po zakończeniu renowacji, dziennikarze mieli okazję zobaczyć zabytkowy miecz. Jest on również dostępny dla zwiedzających. „To bardzo rzadki miecz, mogę się mylić, ale w kraju są tylko trzy lub cztery takie egzemplarze” – powiedział Robert Sadowski, dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku. Na mieczu zachowane są zmineralizowane fragmenty. „Środkowa część miecza ukazuje, jak upływ czasu wpłynął na ten obiekt. Podczas walk, ta część miecza była najczęściej uderzana, co prowadziło do mikrospękań, zarysowań i odprysków, a z biegiem tysiąca lat, materiał zareagował w taki, a nie inny sposób” – dodał Sadowski.

Proces przekazywania i konserwacja miecza

Miecza odnalezionego przez pracownika Muzeum Wojska nie można było od razu przekazać do placówki. Konieczne było przejście przez procedurę prawną prowadzoną przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Po formalnym nabyciu, miecz przeszedł konserwację w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Proces trwał pięć miesięcy.

Unikalność i historia miecza

Dr Ryszard Kaźmierczak z UMK w Toruniu twierdzi, że ten miecz prawdopodobnie pochodzi z końca IX lub początku X wieku, i może być związany z kulturą wikingów lub ludnością bałtyjską. „Miecz jest wyjątkowy pod względem formy, kształtu i stopnia zachowania substancji organicznej, co można zaobserwować na rękojeści” – powiedział Kaźmierczak. Proces konserwacji obejmował m.in. delikatne usuwanie zmineralizowanych warstw, aby nie uszkodzić oryginalnej formy miecza. Cały ten proces odbywał się w wilgotnym środowisku, aby uniknąć nadmiernego wysuszenia.

Odkrycie i przyszłość miecza

Historycy przypuszczają, że miecz mógł zostać zgubiony podczas przeprawy przez rzekę Supraśl albo podczas potyczki zbrojnej. Być może jego właściciel zginął w tamtym miejscu. Miecz został znaleziony latem 2022 roku przez Szczepana Skibickiego, pracownika Muzeum Wojska w Białymstoku, podczas nurkowania w Supraśli. Wcześniej obszar ten był pokryty łachą piasku, która została zmyta przez rzekę. Skibicki wydobył miecz, pozostawił go w środowisku mokrym i poinformował o znalezisku dyrekcję muzeum. „Odnalezienie tego artefaktu to jak wygranie szóstki w totolotka” – stwierdził Skibicki.

Starodawne odkrycia w Supraśli

W sierpniu 2022 roku, gdy znalezisko zostało zaprezentowane dziennikarzom, znajdowało się w wodzie destylowanej, aby zabezpieczyć je przed działaniem powietrza. W kolekcji białostockiego muzeum znajduje się również inny miecz, podobny do nowo odkrytego, znaleziony podczas melioracji rzeki Supraśl w latach 70. To miecz wczesnośredniowieczny z XI wieku.