Eksperci pozytywnie o części pakietu PSE, ale mają zastrzeżenia do całości
„`html
Zmiany w systemie energetycznym: pakiet antyblackoutowy PSE
Jednym z najważniejszych elementów zapowiedzianych w nowym pakiecie antyblackoutowym Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) jest stopniowe odchodzenie od regulacji cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na rzecz obowiązku stosowania dynamicznych rozliczeń opartych na krótkoterminowych cenach. Dużo emocji wzbudza także propozycja zmian kompetencyjnych związanych z zarządzaniem spółkami dystrybucyjnymi, które mogłyby zostać przeniesione z Ministerstwa Aktywów Państwowych do Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.
Wzmocnienie roli operatora i bezpieczeństwo systemu
Chociaż najwięcej uwagi poświęca się wspomnianym zmianom, pakiet zawiera również istotne zalecenia dotyczące instalacji odnawialnych źródeł energii, magazynowania energii, działania sieci oraz zachęcania prosumentów do przechodzenia na rynkowy model rozliczeń. Te rekomendacje mają na celu zwiększenie roli PSE w nadzorowaniu instalacji energetycznych – zarówno w codziennym funkcjonowaniu, jak i w sytuacjach kryzysowych.
Operatorzy mają otrzymać uprawnienia do sterowania magazynami energii czy instalacjami prosumenckimi. Obecnie moc tych instalacji przekracza 13 GW, a ich pełne sterowanie stanowi wyzwanie dla operatora systemu. Adw. dr hab. Mariusz Swora podkreśla, że główne problemy dotyczą niskonapięciowych sieci energetycznych, które są przeciążone i narażone na zwiększoną awaryjność, co może prowadzić do zakłóceń w dostawach energii. Jego zdaniem najpilniejsze jest wdrożenie skutecznych narzędzi prawnych do kontrolowania pracy mikroinstalacji, a także odpowiedzialności prosumentów za wpływ ich instalacji na stan sieci.
- Konieczność zmiany podejścia do mikroinstalacji
- Wypracowanie narzędzi prawnych do kontroli i egzekwowania odpowiedzialności
- Odejście od net-meteringu na rzecz równoważenia OZE przez samych prosumentów
Koniec regulowanych cen energii?
Jak tłumaczy Joanna Pandera z Forum Energii, obecny system energetyczny wymaga znacznie większej elastyczności technicznej ze strony jednostek wytwórczych i odbiorców. Powinni oni uczyć się reagować na zmiany na rynku, który powinien efektywnie wynagradzać elastyczność. Trwałe zamrażanie i sztuczne utrzymywanie cen prowadzi do niedoborów strukturalnych oraz blokowania inwestycji niezbędnych dla rozwoju energetyki.
Według ekspertki, odejście od sztywnych cen na rzecz dynamicznego kształtowania taryf energii to krok w dobrą stronę. Jednocześnie konieczne jest zapewnienie odpowiedniej płynności rynku i ochrony odbiorców, by zapobiec nadużyciom.
Mariusz Swora zauważa, że taryfy dynamiczne mogą przynieść korzyści odbiorcom, ale wiążą się także z większym ryzykiem, którego wielu z nich nie jest skłonna akceptować. Podkreśla, aby nie narzucać takiego rozwiązania, tylko pozwolić odbiorcom na dobrowolny wybór. Małgorzata Banasik wskazuje ponadto, że kluczowa jest edukacja społeczeństwa na temat możliwości efektywnego zarządzania własnym zużyciem energii.
Kierunki zmian i wyzwania dla rynku energii
Dyskusja o uwolnieniu rynku energii trwa od lat, a niedawny światowy wzrost cen energii spowolnił liberalizację. Obecnie widoczny jest powolny powrót do rozwiązań rynkowych, a dostawcy energii coraz aktywniej dostosowują oferty do potrzeb klientów. Istotne jest jednak, by konsumenci mieli świadomość, jak powstaje końcowa cena energii i jak mogą aktywnie wpływać na rachunki.
- Edukacja społeczeństwa na temat efektywności energetycznej
- Kampanie informacyjne dotyczące przejścia na dynamiczne taryfy
- Ochrona gospodarstw wrażliwych przed niepożądanymi konsekwencjami zmian
Techniczne aspekty transformacji i rola odbiorców
Marta Anczewska z Instytutu Reform podkreśla, że zwiększenie kontroli PSE nad rezerwami mocy i możliwość redukcji zużycia w szczytach zapotrzebowania są kluczowe, zwłaszcza w systemie bazującym na odnawialnych źródłach energii. W takim modelu odbiorcy, zarówno przemysłowi, jak i indywidualni, muszą nauczyć się wykorzystywać dynamiczne ceny do zarządzania swoim zużyciem i wspierać bilansowanie systemu.
Aby to osiągnąć, niezbędna jest szeroka, zakrojona na dużą skalę edukacja oraz skuteczne mechanizmy wsparcia dla osób, które nie mogą reagować na zmiany na rynku energii. W nowym systemie wszyscy uczestnicy powinni mieć dostęp do informacji o prawdziwych kosztach energii i umiejętnie z nich korzystać.
Na zakończenie, Mariusz Swora zwraca uwagę na brak propozycji dotyczących uzupełnienia tzw. luki wytwórczej, czyli zapewnienia dostatecznej ilości stabilnych mocy wytwórczych w systemie. Jego zdaniem, gwarancją bezpieczeństwa będzie stała liczba mocy dyspozycyjnych, stabilne finansowanie oraz jakość pracy sieci. To powinno być fundamentem wszelkich pakietów mających zapobiegać blackoutom.
„`
